E aafia tagata uma pe a malosi le vevela ma ua matuā matautia le vevela. E ila ai lava le tagata pe a vevela tele mai faatusatusaga masani.
E sili atu ona afaina pepe, tagata matutua ma tagata e iai faaletonu tumau faaletino mai le vevela. Faitau i faamatalaga e te iloa ai gaioiga e fai a o le i malosi ma matautia le vevela, taimi tonu o tupu ai ma taimi ua uma ai.
E sili ai le nofo i totonu o fale, pe a vevela le tau. E tele auala e lavatia ai le matautia o le vevela i totonu o fale.
Fai se tou tonu manaia ma lou aiga e puipuia ai mai le matautia o le vevela. E tatau i tagata uma na iloa le mea e fai i le fale, aoga, galanga, po o nofoaga faitele. E iai nofoaga e leai se air condition ma e afaina ai pe a matautia le vevela.
O le auala sili e puipuia ai oe lava mai ave malolosi o le la o le fai o le Ofu, Kulimi, Pulou ma se Matatioata.
E faasalalau e le MetService lapataiga o le matautia o le vevela i Niu Sila. Fai ma siaki tala o le tau ma faaaliga mai le MetService.
Fai faatasi ma lou aiga se fuafuaga i luga o le initaneti e gafataulimaina ai se faalavelave faafuasei. Mafaufau i mea tou te moomia i aso uma ma faatulaga se isi fua pe afai e lē o iai mea o moomia.
E fai lava si malosi o ave o le la i le itulagi o susulu ai le la i Niu Sila. E mafai i ave malosi o le la na faaletonu ai le pa‘u ma mata.
E mafai na e puipuia oe lava ma lau fanau pe a tou faaeteete ma le la. Tagai i le upegatafailagi a le SunSmart i auala e puipuia ai mai vaitaimi o tafaoga i aso la.
Nofo i totonu o le fale po o se mea paolo, pe a vevela. Tuuitiitia le soona faagaioi o le tino ma inu le vai.
E iai mea e mafai na e faia e faamālū ai totonu o le fale.
E manaia foi le nofonofo i le faletusi po o faleoloa tetele, e maua ai le air condition, pe a fiu e tau faamālū totonu o le fale.
Maitau foliga ua e taia i le vevela:
Vaai loa se fomai pe a maualuga tele le vevela o le tino. Ua saunia e le St John faamatalaga o foliga e iloa ma togafitia ai faaletonu e fesootai i le vevela.
Vaai ou tuaoi ma soo se tasi e ono moomia lau fesoasoani.
Fai ma siaki lipoti lata mai o tulaga matautia o le vevela. Faalogologo i le leitio pe faitau faasalalauga a le Civil Defence Emergency Management Group i luga o le initaneti. Mulimulitai i faatonuga ua tuuina atu e auaunaga mo puipuiga lautele ma faalavelave faafuasei.
E afaina foi fagafao ma isi meaola i le matautia o le vevela. E sili atu ona afaina gofie tama‘i meaola ma meaola matutua, ma meaola e lauiti foliga.
O le tele o meaola e le afugia. E faalagolago le mālū o le tino i le mapusela, faasusū le tino i piīga, paolo, mālū o le fogaeleele, ma inu le vai. E le mafai ona fai atu le meaola i le mea o manao i ai, o le mea lena a oe e fai le vaai lelei pe a matautia le vevela.
E saunia e le Ministry for Primary Industries (MPI) fautuaga mo le saunia o se fuafuaga mo au meaola. E aofia ai se lisi o ituaiga meaola eseese ma faalavelave faafuasei eseese. Tagai lelei i le lisi lea e saunia ai lau fuafuaga.
Saili nisi faamatalaga mai le tou Civil Defence Emergency Management (CDEM) Group.
E mafai na afaina le ola i le matautia o le vevela.
Ua saunia e le St John fautuaga tau first aid e iloa ma togafitia ai faaletonu e fesootai i le vevela.
E faatupu ma‘i ma maimau ai le soifua ona o le matautia le vevela. Ae mafai na pulea aafiaga faaletino ma le malosi pe a tapenapena lelei ma faatino gaioiga tatau ai.
E maua i le upegatafailagi a le Health New Zealand faamatalaga i aafiaga faaletino ona o le malosi o le vevela ma togafitiga.
E afaina tele le soifua pe a faatino galuega i le mutinitini o le la.
E maua i le upegatafailagi a le WorkSafe faamatalaga i auala e faatino ai ma le saogalemu galuega pe a matautia le vevela.
I totonu o Niu Sila e tele lamatiaga faalenatura e tutupu ai. Saili i faamatalaga e te iloa ai gaioiga e fai a o lei tupu, i le taimi o tupu ai ma le uma ai ona tupu o ituaiga faalavelave faafuasei taitasi.